Beraber seans yaptığım ailelerle görüşürken sorduğum ilk sorulardan biri davranışla ilgili. Davranış problemleri var mı? Siz onu anlamadığınızda veya kendini ifade edemediğinde davranış problemleri gösterir mi? İletişimdeki sıkıntıların davranış problemleriyle direkt alakalı olduğunu artık hepimiz biliyoruz.
Ancak, davranış problemlerinin iletişim ile ilgili olduğunu bilip bunları hedeflememek işimizi yarıda bırakmak oluyor. Peki davranış problemlerini nasıl hedefleyebiliriz? Öğrencilerimizin duygu kelimelerini isimlendirmesine yardımcı olarak (örneğin: Bu kız nasıl hissediyor? Bu çocuk neden ağlıyor?) bunu giderebilir miyiz?
Birçok otizmli öğrenci seans içerisinde kullandığımız duygu kartlarını başarılı bir şekilde taklit ederken veya isimlendirebilirken kendi his ve duygularını ifade etmekte zorlanabiliyor. Dahası, kendi hislerini ifade edebilse de çözüm yolları bulabilmek ve kendini daha iyi hissedebilmek için ne yapacağını bilemiyor. Zones of Regulation (ZoR) burada çok etkili oluyor. ZoR içerisinde renklendirilmiş dört ana bölge sunuluyor; mavi, yeşil, sarı, kırmızı. Her bölge bir his grubunu ve seviyesini belirliyor ör: mavi bölge düşük enerjili, yorgun, ve hasta hislerini bir arada toplarken kırmızı bölge sinirli, kızgın, en üst seviyedeki davranış problemlerinden bahsediyor. İlk başlarda öğrenciye örnekler verilerek kendi hislerini gerçek hayat senaryoları üzerinden ifade edilmesi gösteriliyor. Örneğin öğrenci IPAD ile oynarken çok heyecanlanıp dikkatini dağıtmaya ve zıplamaya başlıyorsa; "X şu an sarı bölgedesin, çünkü çok heyecanlısın. Ellerini çırptığını ve zıplamaya başladığını görüyorum"
Bir sonraki adımda öğrenci kendi hislerini ve bulunduğu bölgeyi ifade etmesi belirlenir. Örneğin ağladığında "ben mavi bölgedeyim" diyebilmesi (sözel veya ADIS kullanarak) veya burdaki görsele işaret edebilmesi desteklenir.
Daha sonraöğrenciye kendini daha iyi hissedebilmesi için neler yapabileceği sunulur ör: mavi bölge - çözümler - yürüyüşe çık, birine sarıl, 5'e kadar say gibi.
Buradaki amaç hem öğrencilere kendi his ve duygularını anlatmak için fırsat yaratırken, kendi çözümlerini de bulup ifade etmelerine yardımcı olarak bağımsızlığı destekleyebilmek.
